Zonder dat wij er als ouders soms erg in hebben speelt er van alles bij onze kinderen. We zijn immers niet dag en nacht bij ze om te weten wat ze exact bezighoudt. Tenminste, als ze naar school gaan. Is jouw kind jonger en ben jij eigenlijk altijd bij hem of haar? Ook dan kan het natuurlijk zo zijn dat je kindje van alles voelt en ervaart waar jij niet helemaal de vinger op kunt leggen. Of misschien heb je wel je vermoedens, maar blijft het lastig om ermee om te gaan.
Eén van die ‘dingen’ die er bij kinderen kan spelen is iets spannend vinden. Hoe dit zich uit is natuurlijk geheel afhankelijk van het kind, zijn leeftijd en de situatie, maar wellicht herken je iets in de volgende uitingen:
- niet kunnen slapen (klik hier om mijn glittermeditatie aan te vragen als je kind problemen heeft met in slaap komen)
- intens verdrietig zijn
- buikpijn
- hoofdpijn
- ‘lastig’ gedrag
- plotseling in bed/in de broek plassen
- driftbuien
- terugtrekken
Het kan zomaar voortkomen uit spanningen en de daarbij komende angsten of onzekerheden. Regelmatig zie, hoor en merk ik dat ouders hier zo aan voorbij kunnen gaan. Het is soms lastig te herkennen waar gedrag uit voortvloeit. Dat snap ik en daarom wil ik je met dit blog graag wat verheldering en handvatten bieden voor als de spanningen weer eens hoogtij vieren.
Wat ik namelijk vaak merk is dat ouders het gedrag dat voortvloeit uit de spanningen niet tolereren waardoor het kind op zijn donder krijgt. Op welke manier dan ook. Streng of schreeuwend toegesproken, straf, genegeerd worden…
Stel je eens voor dat jij iets heel spannend vind waardoor je je wat anders gedraagt (misschien ken je het wel: heel giebelig, snel op de kast, chagrijnig, verstarren of je laat van alles uit je handen vallen…) dan anders en bovenstaande overkomt jou. Hoe zou jij je dan voelen? Zowel emotioneel als fysiek ga je daar waarschijnlijk van alles door ervaren en uiten. Het is niet leuk!
Voor kinderen geldt exact hetzelfde. Het zijn net mensen, ja echt waar. 😉
Zoals je wellicht bij jezelf ook wel eens merkt is het lastig om in spannende situaties je innerlijke rust te vinden. Het is dus heel belangrijk om je te realiseren dat spannende situaties het voor kinderen heel moeilijk maakt om zich te ‘gedragen’. Net als bij ons gaat het lichaam van kinderen namelijk in een vecht- of vluchtreactie. Het kind is aan het overleven op zo’n moment en zijn of haar biologische stressreactie wordt geactiveerd. Deze reactie vloeit direct voort uit de angst of de stress die het kind ervaart. In het lichaam gebeurd namelijk van alles. Zo worden onder andere de stresshormonen adrenaline en cortisol in grote hoeveelheden geproduceerd, de bloeddruk en de hartslag gaan omhoog, de spieren worden gespannen en de zintuigen worden scherper.
Je kunt je dan misschien wel voorstellen dat je kind zich ander gaat gedragen. Het gaat vluchten, vechten en sommigen kinderen bevriezen. Ga je een kind dat bevriest pushen dan kan het alsnog gaan vechten of vluchten.
Kan het kind dat van nature een vluchtreactie vertoont niet vluchten? (Hij/zij moet immers mee naar die verjaardag waar zoveel mensen zijn, de eerste schooldag dient zich aan, de ruzie tussen papa en mama voelt hij nu eenmaal of alle leuke dingen zijn al geweest en bleken gewoon veel te zijn.) Dan gaat hij vechten! Soms letterlijk: slaan, buiten, schoppen of heel opstandig gedrag. Als je als ouder dan besluit dat dit gedrag niet acceptabel is (wat overigens best logisch is) en besluit dat je hierop in moet gaan door je kind bestraffend toe te spreken of te straffen en daarmee het achterliggende gevoel (spanning, angst, onzekerheid) voorbij loopt en deze hiermee onderdrukt dan doe je eigenlijk het tegenovergestelde: Je versterkt de spanning bij het kind!
Misschien herken je het wel dat het dan alleen maar erger wordt. Of je kind wordt bang voor jou, bevriest, doet wat er van hem of haar verlangt wordt en onderdrukt op die manier haar gevoelens.
Voor dit soort momenten heb ik een aantal tips voor je op een rijtje gezet:
- Prik door het boze / opstandige / drukke / stoere / angstige gedrag heen!
- Leef het ‘gewenste gedrag’ voor. Daarmee bedoel ik niet dat je kind zijn spanningen niet meer mag uiten, maar hiermee bedoel ik dat je je kind leert omgaan met spanningen, angsten en onzekerheden door het zelf voor te leven. Neem jouw reacties eens onder de loep. Reageer jij snel vanuit je emoties? Dan zal je kind dit ook blijven doen. Probeer rustig te blijven, in verbinding te blijven en te benoemen wat je ziet en voelt bij je kind.
- Let goed op de signalen van je kind. Vertoont hij/zij bijvoorbeeld lichamelijke trekjes of kwaaltjes, vermoeidheid, opstandig gedrag? Dan kan het zomaar zijn dat er iets is wat hij/zij heel spannend vindt.
- Probeer te achterhalen wat er zo spannend is. Zit er iets aan te komen wat spannend kan zijn? Of maakt je kind zich nog steeds ergens druk om?
- Maak het bespreekbaar. Zorg ervoor dat je kind zich gehoord en gezien voelt. Benoem wat je waarneemt. ‘Ik zie dat je heel boos/verdrietig/bang bent.’ Soms vloeit hier al meteen een hele heldere reactie uit voort. Soms kun je je kind ook nog zelf een stukje op weg helpen als je een vermoeden hebt waar het vandaan komt, bijvoorbeeld omdat je al iets gelezen of gehoord hebt. Je kunt dan vervolgen met ‘Zou het kunnen dat…’
- Laat het echte gevoel waar je kind mee kampt er gewoon zijn. Onder dat vlucht of vechtharnas zit vaak angst of onzekerheid wat gehoord en gezien wil worden. Mijn ervaring is dat zodra je erdoorheen hebt geprikt er een (intense) huilbui komt waar je de spanning in hoort, waarbij je kind jou echt even nodig heeft en daardoor alles kan loslaten. Lekker knuffelen dus!
- Leer je kind met spanning om te gaan. Er zijn verschillende manieren om spanningen los te laten, bv. bij het inademen de buik helemaal bol maken en daarna alle spanning eruit blazen, je kunt ook spanning wegspoelen of een plekje zoeken voor de spanning. Zoek een geschikte manier die bij jouw kind past.
Ervaar jij veel boze en opstandige buien thuis of andere reacties die voort kunnen vloeien uit spannende gebeurtenissen die nog staan te gebeuren of al zijn geweest? Wellicht doordat de spanningen zich opbouwen gedurende de dag of de week? Probeer dan echt de spannende gebeurtenissen eens te verminderen. Wat voor ons niet spannend (meer) is kan voor kinderen heel spannend zijn. Vooral voor de (hoog)gevoelige en temperamentvolle kinderen onder ons is het dagelijks levens an sich vaak al spannend genoeg, maar uiteraard gelden bovenstaande tips voor alle kindjes.